Ὁ Ἀπολλώνιος ὁ Τυανεὺς εἶναι μυθιστορηματικὸ πρόσωπο τοῦ φερωνύμου μυθιστορήματος Τς τν Τυανέα πολλώνιον τοῦ φανατικοῦ καὶ ἀντιχριστιανοῦ εἰδωλολάτρου, γόνου καὶ προγόνου αὐλοκολάκων σοφιστῶν, Φλαβίου Φιλοστράτου, ὁ ὁποῖος ἔζησε τὸν Γ΄ αἰῶνα. ὁ Φιλόστρατος ἔπλασε τὸν σύγχρονο δῆθεν τοῦ Χριστοῦ Ἀπολλώνιο τὸν Τυανέα (Καππαδόκη) σὰν ἕναν καταπληκτικὸ θαυματοποιὸ κι ἐμφιλόσοφο διδάσκαλο, γιὰ νὰ χαρίσῃ στὸ φθονερὸ πλέον εἰδωλολατρικὸ ἀναγνωστικὸ κοινό του ἕνα πρόσωπο ἀνώτερο τοῦ Χριστοῦ, ὥστε νὰ ἐκτοπιστῇ καὶ λησμονηθῇ ὁ δεύτερος. τὸ ἔργο του εἶναι ἀπομίμησι τῶν Εὐαγγελίων. σῴζεται ἀκέραιο, καὶ τὸ ἔχω διαβάσει. εἶναι πολὺ ἀνιαρό. ἔχει ὅμως ἐμφανὲς τὸ δηλητηριῶδες κόμπλεξ ἔναντι τοῦ Χριστιανισμοῦ. στὰ χρόνια μας μερικοὶ παγανισταὶ ἄγευστοι ἐπιστήμης προσπάθησαν μὲ δῆθεν ‘‘ἐπιστημονικὲς μελέτες’’ νὰ πείσουν τὸ δικό τους χαμηλῆς νοημοσύνης ἀναγνωστικὸ κοινὸ ὅτι ὁ Ἀπολλώνιος ἦταν πρόσωπο ὑπαρκτό, χωρὶς νὰ τὸ κατορθώσουν βέβαια. στὴν ἐπιστήμη τῶν ἀρχαίων ἑλληνικῶν κειμένων ἡ ΄΄ἄποψι΄΄ αὐτὴ δὲν περνάει οὔτε σὰν ὑποψία.
        Τὸ μυθιστόρημα κατὰ τὴν ἀρχαιότητα δὲν εἶχε καμμιὰ ἀπήχησι οὔτε στὸν πληθυσμιακὰ καὶ μορφωτικὰ ξεπεσμένο πλέον κατὰ τὸν Γ΄ αἰῶνα εἰδωλολατρικὸ κόσμο λόγῳ προφανῶς τόσο τοῦ ἀκράτου γλωσσικοῦ ἀττικισμοῦ του, ποὺ τὸ καθιστοῦσε δυσνόητο, ὅσο καὶ τῆς ἐμφανοῦς καὶ ἀχαλίνωτης ἀερολογίας του, ποὺ τὸ καθιστᾷ ἀναξιόπιστο ἀκόμη καὶ μεταξὺ τῶν εἰδωλολατρῶν. οἱ δὲ Χριστιανοὶ τὸ γραπτὸ αὐτὸ τὸ περιφρόνησαν τελείως. ὁ Φλάβιος Φιλόστρατος ἦταν ἐντελῶς ἀτάλαντος. τὸ μυθιστόρημά του ὑπῆρξε, γιὰ νὰ μεταχειριστῶ ἕναν σημερινὸ ὅρο, μία “ἐκδοτικὴ ἀποτυχία”. εἶναι πολὺ πιθανὸ ὅτι μοναδικὸς σκοπὸς τοῦ ἀχυρανθρώπου Φιλοστράτου ἦταν ν᾽ ἀποσπάσῃ χρήματα ἀπὸ τὴν αὐτοκράτειρα Ἰουλία Δόμνα, σύζυγο τοῦ σημιτικῆς καταγωγῆς Ῥωμαίου αὐτοκράτορος Σεπτιμίου Σεβήρου, τῆς ὁποίας ἦταν εὐνοούμενος. οἱ εἰδωλολάτρες ’’Ἑλληναρᾶδες’’ τότε ἦταν φιλοσημῖτες ἢ καὶ Σημῖτες ὅπως ὁ Λουκιανός, ὁ ἴδιος ὁ Φιλόστρατος, ὁ Πλωτῖνος, ὁ Πορφύριος, καὶ πολλοὶ ἄλλοι, ἰδίως νεοπλατωνικοί.
 
                                                                                                                                                            
 
 
Μελέτες 1 (2008)