Ὅτι  ὑπάρχουν  ἀθυρόστομες  παροιμίες,  καὶ  μάλιστα  ἰδιαίτερα  πολλές,  στὴ  νεοελληνικὴ  πραγματικότητα  εἶναι  γεγονός.  αὐτὸ  συμβαίνει  καὶ  στὶς  παροιμίες  ἄλλων  ἐθνῶν,  ἴσως  καὶ  ὅλων.  εἶναι  ὅμως  ἄξια  παρατηρήσεως  γιὰ  τὸ  θέμα  αὐτὸ  τὰ  ἑξῆς  τρία.

    1.    παροιμιακὴ  ἀθυροστομία  δὲν  εἶναι  ἠθικὰ  ἄσεμνη˙  δείχνει  μόνο  ἐλευθεροστομία,  εἰλικρίνεια,  λεβέντικη  παρρησία,  καὶ  τίποτε  ἄλλο˙  τίποτε  τὸ  πονηρό.

    2.  Τὸ  νόημα  τὸ  κάτω  ἀπὸ  τὴν  παροιμιακὴ  ἀλληγορία  τῶν  ἀθυροστόμων  παροιμιῶν  δὲν  ἔχει  καμμιὰ  σχέσι  μὲ  κάτι  τὸ  ἀνήθικο,  οὔτε  κἂν  μὲ  τὸν  κάπως  ἀθυρόστομο  λεκτικὸ  φλοιὸ  τῆς  ἴδιας  τῆς  παροιμίας,  μέσα  στὴν  ὁποία κρύβεται,  ἀλλ̉  εἶναι  κάτι  τὸ σοβαρὸ  καὶ  σοφό.

    3.  Αὐτοῦ  τοῦ  εἴδους  ἀθυρόστομες  παροιμίες  χρισιμοποιοῦνται  καὶ  στὴν  ἀρχαία  ἑλληνικὴ  γραμματεία  καὶ  στὴ  Βίβλο,  Παλαιὰ  καὶ  Καινὴ  Διαθήκη.

    Δίνω  σὰ  δείγματα  μερικὲς  ἀθυρόστομες  παροιμίες  ἀρχαῖες  ἑλληνικές,  σημερινὲς  ἑλληνικές,  καὶ  βιβλικές.

    Α΄.  Ἀρχαῖες  ἑλληνικές

    1.  Εἰς  κόπρον  θυμις  (= θυμιατίζεις  στὰ  σκατά).  λέγεται  γιὰ  τὴν  περίπτωσι  ποὺ  κάποιος  προσπαθεῖ  μάταια  νὰ  διορθώσῃ  μιὰ  κατάστασι  ποὺ  βρομάει  ὁλόκληρη  καὶ  δὲν  ἔχει  οὔτε  κάτι  λίγο  ὑγιές,  γιὰ  τὸ  ὁποῖο  ν̉  ἀξίζῃ  ν̉  ἀγωνιστ  κανεὶς  καὶ  νὰ  κοπιάσῃ  καὶ  νὰ  κάνῃ  θυσίες.    παροιμία  στὸ  λεξιλόγιο  μόνο,  καὶ  ὄχι  στὸ  νόημα,  θυμίζει  τὴ  σημερινὴ

Τ ̉  ἀγγειὰ  γινήκαν  θυμιατὰ

καὶ  τὰ  σκατὰ  λιβάνι,

ὅπου  ἀγγειὰ  (= ἀγγεῖα)  λέγονται  τὰ  καθίκια  (= σκωραμίδες,  σκατοδοχεῖα).    παροιμία  λέγεται  γιὰ  τὴν  περίπτωσι  ποὺ  φαῦλοι  ἄνθρωποι  ἀναδεικνύονται.

    2.    πόρνη τὴν  παρθένον.    παροιμία  λέει  ὅ,τι  περίπου  καὶ  οἱ  σημερινὲς  Εἶπε    γάιδαρος  τὸν  πετεινὸ  κεφάλα    Φωνάζει    κλέφτης  νὰ  φύγῃ    νοικοκύρης.  κατὰ  λέξι  σημαίνει˙  ΄΄Ἡ  πόρνη  κράζει  τὴν  παρθένο΄΄,  ΄΄Ἡ  πόρνη  ἔχει  τὴν  ἀναίδεια  καὶ  τὸ  θράσος  νὰ  κάνῃ  ἔλεγχο  στὴν  παρθένο΄΄.  λέγεται  γιὰ  τὴν  περίπτωσι  ποὺ    ἔνοχος  κι  ἀνάξιος,    ὁποῖος  πρέπει  νὰ  ντρέπεται,  καὶ  νὰ  μὴ  μιλάῃ,  ἔχει  τὸ  θράσος  νὰ  ἐλέγξῃ  τὸν  ἀθῷο΄΄.

    3.  Ἐλευθέρα  Κόρκυρα,  χέζε  ὅπου  θέλεις.  κάποτε  κάποιοι  ἐπέβαλαν  στὴν  Κόρκυρα  (= Κέρκυρα)  τόσο  ἀνελεύθερο  καὶ  τυραννικὸ  καθεστώς,  ὥστε  τὸ  μόνο  ποὺ  μποροῦσαν  οἱ  Κερκυραῖοι  νὰ  κάνουν  ἐλεύθερα  ἦταν  νὰ  ΄΄χέσουν  ὅπου  θέλουν΄΄.  οἱ  τύραννοι  ἐπέμεναν  ὅτι    Κέρκυρα  ἔχει  καθεστὼς  δημοκρατικὸ  καὶ  φιλελεύθερο.  κι    λαὸς  ἔβγαλε  τὴν  παροιμία  Ἐλευθέρα  Κόρκυρα,  χέζε  ὅπου  θέλεις,    ὁποία  διασώθηκε  σὲ  κωμικοὺς  ποιητὰς  τοῦ  Ε΄  π.Χ.  αἰῶνος  (Ἀδέσποτα  Ἰαμβικὰ  Τρίμετρα,  9a  στὴν  Ἑλληνικὴ  Λυρικὴ  Ἀνθολογία  τοῦ  Ε. Diehl, BT 1964, τ. 3,  σ. 74). 

    Β΄.  Σημερινὲς  ἑλληνικές

    1.  Τὰ  σῦκα  σῦκα  καὶ  τὰ  σκατὰ  σκατά.  μόνο  κατ̉  εὐφημισμὸν  τὸ  δεύτερο  σκέλος  λέγεται  καὶ  …τὴ  σκάφη  σκάφη,  μὲ  μιὰ  τυχαία  λέξι  ποὺ  ν̉  ἀρχίζῃ  ὅμως  πάλι  ἀπὸ  σκα…,  λ.χ.  σκάλα,  γιὰ  νὰ  θυμίζῃ  τὴν  ἀθυρόστομη  αὐθεντικὴ  ποὺ  ἀντικαθίσταται.    παροιμία  λέγεται  γι̉  αὐτὸν  ποὺ  εἶναι  εἰλικρινὴς  καὶ  δίκαιος  καὶ  παρρησιασμένος  καὶ  λέει  τὰ  πράγματα  μὲ  τ̉  ὄνομά  τους˙  δὲν  τὰ  λέει  μπερδεμένα  καὶ  διπλωματικὰ  μὲ  μισόλογα  καὶ  ὑπονοούμενα,  δὲν  ὑποκρίνεται,  δὲν  διαστρέφει  τὰ  νοήματα.

    2.  Κόλος  καὶ  βρακί.  κατ̉  εὐφημισμὸν  λέγεται  καὶ  Κρέας  καὶ  νύχι˙  τόσο  πολὺ  κολλητοί.  λέγεται  γιὰ  δυὸ  πολὺ  συνδεδεμένα  πρόσωπα  μὲ δεσμὸ  ἀδιάσπαστο,  ἴσως  καὶ  μὲ  συνωμοτικὲς  σχέσεις  καὶ  συνεργασία,  ἐπειδὴ  ὅλα  τὰ  ῥοῦχα  τὰ  βγάζει    ἄνθρωπος  πιὸ  εὔκολα,  τὸ  βρακί  του  ὅμως  πολὺ  δύσκολα˙  εἶναι  τὸ  ἀναπόσπαστο  ῥοῦχο,  τὸ  πιὸ  ἀχώριστό  του  κι  ἀπαραίτητο,  τὸ  κολλητό  του.

    3.  Βάλε  τὸν  κόλο  μάγειρα  νὰ  σοῦ  μαγειρέψῃ  σκατά.  τὸ  νόημα  εἶναι˙  Βάλε  τὸν  πιὸ  ἀνίκανο  κι  ἀμαθῆ  καὶ  μπουμπούνα  κι  ἀκατάλληλο  ἄνθρωπο  νὰ  σοῦ  κάνῃ  μιὰ  σπουδαία  δουλειά,  σὰν  τὸ  φαγητὸ  ποὺ  τρς  νὰ  ποῦμε˙  σίγουρα  θὰ  σοῦ  τὰ  κάνῃ  στραπάτσο,  σὰ  νὰ  σοῦ  ἔχῃ  μαγειρέψει  σκατά,  ἐπειδὴ  μόνο  νὰ  χέσῃ  ξέρει  κι  ἐπειδὴ  δὲν  εἶναι  τίποτε  καλλίτερο  ἀπὸ  κόλος,  ποὺ  μόνο  σκατὰ  μπορεῖ  νὰ  κάνῃ.  σὰ  νὰ  λέμε˙  ΄΄Βάλε  ἕναν  τῆς  ἀρνητικῆς  κριτικῆς,  ποὺ  δὲν  ξέρει  οὔτε  τὴ  γλῶσσα  τῆς  Βίβλου  καὶ  δὲν  καταλαβαίνει  κἂν  τὰ  λεγόμενά  της,  ἀλλὰ  μόνο  ΄΄ἀπόψεις΄΄  ἔχει  γι̉  αὐτήν,  βάλε  τον  νὰ  σοῦ  τὴ  μεταφράσῃ,  νὰ  σοῦ  τὴν  ἑρμηνεύσῃ,  νὰ  σοῦ  δώσῃ  γι̉  αὐτὴ  εἰσαγωγικὲς  καὶ  κριτικὲς  πληροφορίες  κι  ἐξηγήσεις,  καὶ  νὰ  σοῦ  π  γι̉  αὐτὴ  τὴ  γνώμη  του˙  μόνο  σκατὰ  μπορεῖ  νὰ  παραγάγῃ  καὶ  νὰ  σοῦ  προσφέρῃ  αὐτὸς    κόλος.

    Γ΄.  Βιβλικὲς  (κατὰ  τὴ  μετάφρασι  τῶν  Ο΄)

    1.  Πρμ  15,8˙  Θυσίαι  ἀσεβῶν  βδέλυγμα  Κυρίῳ.

μεταφράζεται  ἀκριβῶς˙  ΄΄Οἱ  θυσίες  τῶν  ἀσεβῶν  γιὰ  τὸν  Κύριο  εἶναι  κλανιές΄΄,  ΄΄Τὶς  θυσίες  τῶν  ἀσεβῶν,  ποὺ  προσφέρονται  στὸν  Κύριο,    Κύριος  τὶς  θεωρεῖ  κλανιὲς  βρομερές΄΄.  τὸ  ἠχοποίητο  ῥῆμα  βδέω  σημαίνει  ΄΄κλάνω΄΄,  τὸ  ῥηματικὸ  οὐσιαστικό  του  βδέλυγμα  ΄΄κλανιά΄΄,  τὸ  παράγωγο  ῥῆμα  του  βδελύσσομαι  ΄΄σιχαίνομαι  κάτι  σὰ  βρομιὰ  κλανιᾶς΄΄,  τὸ  ῥηματικὸ  ἐπίθετο  τοῦ  δευτέρου  ῥήματος  βδελυκτὸς  ΄΄ὁ  σιχαμερὸς  σὰ  βρόμα  κλανιᾶς΄΄,  τὰ  ἁπλῶς  ὁμόρριζα  ἐπίθετο  καὶ  οὐσιαστικὸ βδελυρὸς  καὶ  βδελυγμία  σημαίνουν  ἀντιστοίχως  ΄΄βρομερὸς  ὡς  κλανιάρης΄΄  καὶ  ΄΄σιχασιά΄΄.  ἐπειδὴ  γιὰ  τὶς  θυσίες  τὶς  ἅγιες  τόσο  στὸ  Λευϊτικὸ  ὅσο  καὶ  στ̉  ἄλλα  βιβλία  τῆς  Π. Διαθήκης  λέγεται  πολλὲς  φορὲς  ὅτι  προσφέρονται  εἰς  ὀσμὴν  εὐωδίας  τ  Κυρίῳ  (= γιὰ  νὰ  ὀσφρανθ  τὴν  εὐωδία  τους    Κύριος),  ἐδῶ  γιὰ  τὶς  ἀπαράδεκτες  ὑποκριτικὲς  θυσίες  τῶν  ἀσεβῶν  λέγεται  ἀναλόγως  ὅτι  στὸν  Κύριο    ὀσμή  τους  εἶναι  ὀσμὴ  κλανιᾶς˙  κλανιὰ  εἶναι    ΄΄εὐσέβεια΄΄  καὶ    ΄΄λατρεία΄΄  τῶν  ἀσεβῶν,  ὅταν  προσφέρουν  κάτι  στὸν  Κύριο.    λέξι  χρησιμοποιεῖται  καὶ  στὴν  παροιμία  ποὺ  χρησιμοποιεῖ  τρεῖς  φορὲς    Δανιήλ  (9,27˙  11,31˙  12,11),  προφητεύοντας  τὴ  βεβήλωσι  καὶ  τὸ  μαγάρισμα  τοῦ  ναοῦ  τῆς  Ἰερουσαλὴμ  μὲ τὴν  τοποθέτησι  σ̉  αὐτὸν  ἀσέμνου  εἰδώλου  —οἱ  βακούφικοι  κίναιδοι  τῆς  εἰδωλολατρίας  καὶ  τὰ  κιναιδικὰ  ἀγάλματα  τῶν  θεῶν  της  τύπου  Ἀδώνιδος  Ὀσίριος  Ἀνημέλεχ  Διονύσου  Βούδδα  λέγονται  ἐπίσης  στὴν  Π. Διαθήκη  βδελύγματα  (= τοῦ  κόλου)—,  καὶ  λέγοντας  ὅτι  στὸν  ἅγιο  χῶρο  τοῦ  ἱεροῦ  θὰ  στηθῇ  τὸ  βδέλυγμα  τῆς  ἐρημώσεως˙  δηλαδὴ  κάτι  τὸ  βρομερὸ  σὰν  τὴν  κλανιὰ  (καὶ  τ̉  ἄλλα  ἔργα  τοῦ  κόλου),  ποὺ  ὅταν  ἀμολιέται,  φεύγουν  ὅλοι  μακριὰ  ἀπὸ  τὸ  δράστη  καὶ  τὸν  ἀφήνουν  μόνο  κι  ἔρημο.  γι̉  αὐτὸ  τὴ  λέει  τῆς  ἐρημώσεως    καὶ  βδέλυγμα  ἠφανισμένων  (Δα  11,31)  (= βρόμα  ποὺ  κάνει  τοὺς  πέριξ  νὰ  φύγουν  καὶ  νὰ  ἐξαφανιστοῦν).  χρησιμοποιεῖ  δὲ  τὸ  χωρίο  τοῦ  Δανιὴλ  μαζὶ  μὲ  τὴν  παροιμία  κι    Κύριος  στὰ  Εὐαγγέλια  (Μθ  24,15˙  Μρ  13,14)  λέγοντας˙  Ὅταν  ἴδητε  τὸ  ‹βδέλυγμα  τῆς  ἐρημώσεως›  τὸ  ῥηθὲν  διὰ  Δανιὴλ  τοῦ  προφήτου  ἑστὼς  ἐν  τόπῳ  ἁγίῳ  —ὁ  ἀναγινώσκων  νοείτω—,  τότε  οἱ  ἐν  τῇ  Ἰουδαίᾳ  φευγέτωσαν  εἰς  τὰ  ὄρη.  οἱ  θιασῶτες  τῆς  βδελυρῆς  ἀρνητικῆς  κριτικῆς,  ποὺ  μαγειρεύουν  βδελύγματα,  θεωροῦν  βέβαια  τὸ  βιβλίο  τοῦ  Δανιὴλ  ψευδεπίγραφο  κι  ἀνόητο,  γραμμένο  τὸ  164  π.Χ.,  καὶ  τὸ  Χριστό,  ποὺ  τὸ  ἀποδίδει  στὸ  Δανιήλ,  ψεύτη    ἀνόητο    ἀνύπαρκτο˙  ἐπειδὴ  εἶναι  ἀνίκανοι  κι  ἀκατάρτιστοι  καὶ  ἀμαθεῖς,  κι  ἔχουν  γιὰ  τὸ  Δανιὴλ  καὶ  γιὰ  τὸ  Χριστὸ ΄΄ἀπόψεις΄΄  ἀμαθῶν  βρομερῶν  καὶ  ἀνικάνων,  ἐφαρμόζοντας  τὴν  παροιμία  Βάλε  τὸν  κόλο  μάγειρα,  νὰ  σοῦ  μαγειρέψῃ  σκατά.  μόνο  σκατὰ  προσφέρουν  καὶ  μόνο  κλανιὲς  βγάζουν  ἀπὸ  τὸ  στόμα  τους,  διότι  εἶναι  μόνο  κόλοι,  στοὺς  ὁποίους  ταιριάζει  καὶ    ἄλλη  παροιμία  ποὺ  λέει 

Μιλοῦν  ὅλοι,  μιλοῦν  κι  οἱ  κόλοι,

καὶ    ἄλλη  ποὺ  λέει

Πλέουν  τὰ  μῆλα  στὸ  γιαλό,  πλέουν  καὶ  οἱ  κουράδες.

γιὰ  φανταστῆτε  νὰ  μοῦ  ἀντεπιτεθοῦν  οἱ  τῆς  ἀρνητικῆς  κριτικῆς  ὡς  ἀθυρόστομο,  γιὰ  νὰ  φανοῦν  αὐτοὶ  σεμνοί!  τὰ  κάνουν  κάτι  τέτοια  οἱ  βδελυροί.

    2.  Πρμ  24,35  (ἢ  30,12)˙

Ἔκγονον  κακὸν  δίκαιον  ἑαυτὸν  κρίνει,

τὴν  δ̉  ἔξοδον  αὐτοῦ  οὐκ  ἀπένιψεν.

ἔξοδος  λέγεται  ἐδῶ    πρωκτός,    ἔξοδος  τῶν  κοπράνων.    παροιμία  σημαίνει˙  ΄΄Τὸ  κακὸ  κι  ἀχάριστο  τέκνο,  ὅταν  ἔχῃ  τριβὲς  μὲ  τοὺς  γονεῖς  του,  βγάζει  πάντα  τὸν  ἑαυτό  του  δίκαιο  καὶ  τοὺς  γονεῖς  του  ἀδίκους˙  δὲν  ἦταν  ὅμως  αὐτὸ  ποὺ  ἔπλενε  τὸν  κόλο  του  ἐπὶ  χρόνια,  ὅταν  ἦταν  μικρό˙  οἱ  γονεῖς  του  οἱ  ΄΄ἄδικοι΄΄  ἦταν  ἐκεῖνοι  ποὺ  τὸ  ξεσκάτιζαν΄΄.

    3.  Ἰε  13,11˙ 

Καθάπερ  κολλᾶται  τὸ  περίζωμα  περὶ  τὴν  ὀσφὺν  τοῦ  ἀνθρώπου,

οὕτως  ἐκόλλησα  πρὸς  ἐμαυτὸν  τὸν  οἶκον  τοῦ  Ἰσραήλ. 

περίζωμα  εἶναι  τὸ  βρακί,  ὅπως  φαίνεται  τόσο  στὴ  συνάφεια  τοῦ  Ἰερεμίου  αὐτή,  ὅπου  γιὰ  ἕνα  βρακὶ  γίνεται  λόγος,  ὅσο  καὶ  στὴ  διήγησι τῶν  πρωτοπλάστων  (Γε  3,7),  ὅπου  λέγεται  ὅτι  μετὰ  τὴν  παράβασι  ντράπηκαν  γιὰ  τὴ  γύμνια  τους  καὶ  ἔρραψαν  φύλλα  συκῆς  καὶ  ἐποίησαν  ἑαυτοῖς  περιζώματα,  καὶ  στὸ  Θουκυδίδη  (1,6,5)  ποὺ  λέει  διαζώματα  περὶ  τὰ  αἰδοῖα.  καὶ  ὀσφὺς  (= μέση,  περιοχὴ  ζώνης)  λέγεται  κατ̉  εὐφημισμὸν    κόλος    γενικῶς  ὅσα  κρύβονται  μέσα  στὸ  βρακί˙  ὅπως  ἀντὶ  γιὰ  βυζιὰ  λέμε  στῆθος.  ἔτσι  λ.χ.  στὴ  Γένεσι  λέει    θεὸς  στὸν  Ἰακὼβ  ὅτι  Βασιλεῖς  ἐκ  τῆς  ὀσφύος  σου  ἐξελεύσονται (Γε 35,11),  ἐννοώντας  τοὺς  δυὸ  γεννητικοὺς  ἀδένες  του.  καὶ  στὴν  Παραλειπομένη  ΄  Πα  6,9)  πάλι    Κύριος  λέει  στὸ  Δαυΐδ˙    υἱός  σου  ὃς  ἐξελεύσεται  ἐκ  τῆς  ὀσφύος  σου.  καὶ  στὴν  Πρὸς  Ἑβραίους  Ἐπιστολή  του  (7,5˙  7,10)    Παῦλος  γράφει  ὅτι,  ὅταν    Ἀβραὰμ  εἶχε  συναντηθῆ  μὲ  τὸ  Μελχισεδέκ  (Γε  14,18 - 20),    δισέγγονός  του  Λευῒ  βρισκόταν  ἀκόμη  ἐν  τῇ  ὀσφύι  τοῦ  Ἀβραάμ˙  δυνάμει  βέβαια,  διότι  ἐνεργείᾳ  βρισκόταν  ἐκεῖ    ἄμεσος  γιός  του  Ἰσαάκ.  παρόμοιος  εὐφημισμὸς  γιὰ  τοὺς  ἴδιους  ἀδένες  εἶναι  ἀπὸ  τὸ  κάτω  μέρος  καὶ  οἱ  μηροί˙  διότι  λέει  στοὺς  Κριτάς  (8, 30)˙  Τ  Γεδεὼν  ἦσαν  υἱοὶ  ἑβδομήκοντα  ἐκπορευόμενοι  ἐκ  μηρῶν  αὐτοῦ,  ὅτι  γυναῖκες  πολλαὶ  ἦσαν  αὐτῷ.  ἴσως  ἐδῶ  χρησιμοποιεῖται    ἄλλος  εὐφημισμὸς    χαμηλότερος,  ἐπειδὴ    κατονομασία  γίνεται  μετὰ  τὴν  ἐκπόρευσιν,  ἐνῷ  στὴν  περίπτωσι  τοῦ  Ἀβραὰμ  τοῦ  Ἰακὼβ  καὶ  τοῦ  Δαυῒδ    εὑρισκόμενος  ὑψηλότερα  (ὀσφύς),  ἐπειδὴ    κατονομασία  προηγεῖται  τῆς  ἐκπορεύσεως.  ἔτσι  λοιπὸν    παροιμία,  τὴν  ὁποία  χρησιμοποιεῖ    Ἰερεμίας  δὲν  εἶναι  παρὰ    σημερινὴ  κόλος  καὶ  βρακὶ,    ὁποία  προέρχεται  σαφῶς  ἀπὸ  τὴ  Βίβλο,  ἀπὸ  τὸ  ἐν  λόγῳ  χωρίο˙  στὴν  ἀρχαία  ἑλληνικὴ  γραμματεία  δὲν  ὑπῆρχε.  τὸ  ὅλο  νόημα  τοῦ  προφήτου  μάλιστα  εἶναι  ὅτι    θεὸς  τοῦ  λέει˙  ΄΄Μπορεῖ  νὰ  εἶμαι  μὲ  τὸν  Ἰσραὴλ  κόλος  καὶ  βρακί,  ἀλλ̉  αὐτὸ  δὲν  μ̉  ἐμποδίζει  νὰ  τὸν  πετάξω  πέρα,  ἂν  δὲν  διορθωθῇ.  γι̉  αὐτὸ  σ̉ ἔστειλα  νὰ  παραχώσῃς  τὸ  βρακὶ  στὶς  ὑγρὲς  ὄχθες  τοῦ  Εὐφράτου,  καὶ  μετὰ  ἀπὸ  μῆνες  σὲ  ξανάστειλα  νὰ  πᾷς  νὰ  τὸ  πάρῃς  σάπιο  καὶ  λιωμένο,  γιὰ  νὰ  καταλάβῃς  καλὰ  αὐτὸ  ποὺ  σοῦ  λέω  γιὰ  τὸν  Ἰσραήλ,  καὶ  νὰ  πᾷς  ἔπειτα  νὰ  τοὺς  τὸ  ἐκφράσῃς  καλὰ  δείχνοντάς  τους  καὶ  τὸ  σάπιο  βρακί.  νὰ  μὴ  νομίζουν  ὅτι  ἔχω  ἐξάρτησι  ἀπ̉  αὐτοὺς  καὶ  δὲν  μπορῶ  νὰ  τοὺς  πετάξω,  καὶ  νὰ  φορέσω  ἄλλο  βρακί,  νὰ  πάρω  ἄλλο  περιούσιο  λαό.  εἶναι  βέβαια  κολλητοί  μου  σὰ  βρακὶ  στὸν  κόλο,  ἀλλὰ  βρακὶ  εἶναι,  καὶ  τὸ  ἀλλάζω,  ἂν  χρειαστῇ΄΄.

    Ἐδῶ  πρέπει  νὰ  προσθέσω  καὶ  τοῦτο.  στὸν  ἀρχαῖο  καὶ  βιβλικὸ  Ἰσραὴλ  δὲν  ὑπῆρχε    σημερινὴ  βρισιὰ  μὲ  τὸ  ῥῆμα  γαμῶ,  οὔτε  τὸ  σεξουαλικὸ  λεξιλόγιο  γενικῶς  χρησιμοποιόταν  ποτὲ  γιὰ  βρισιὲς  καὶ  γι̉  αὐτὸ  χρησιμοποιοῦσαν  τὶς  λέξεις  αὐτὲς  ἄφοβα  σὰν  ἁπλὲς  λέξεις,  χωρὶς  νὰ  νιώθουν  ὅτι  λένε  κάτι  τὸ  ἀθυρόστομο  καὶ  πρόστυχο.  γιὰ  τὸ  λόγο  αὐτὸ    Βίβλος  ὄχι  μόνο  παροιμίες  ἀλλὰ  καὶ  πάρα  πολλὲς  ἄλλες  ἐκφράσεις  ἔχει,  ποὺ  σήμερα  ἀκούγονται  σὰν  ἄσχημα  λόγια.  μέχρι  ποὺ  ὑπάρχει  πιὰ  μεταφραστικὸ  πρόβλημα˙  ὄχι  ἑρμηνευτικό,  ἀλλὰ  μόνο  μεταφραστικό˙  πῶς  θ̉  ἀποδοθοῦν  αὐτὲς  οἱ  λέξεις,  χωρὶς  νὰ  φθαρῇ    ἀκρίβεια.  αὐτὴ  τὴν  ἀθῳότητα  τὴν  κατέστρεψαν  ἐκεῖνοι  ποὺ  βρίζουν    σαχλολογοῦν  μὲ  τέτοιες  λέξεις.  ὅτι  δὲ  οἱ  τέτοιες  λέξεις,  ἐπειδὴ  χρησιμοποιήθηκαν  κάποτε  ἀργότερα  ὡς  βρισιές,  γι̉  αὐτὸ  μαγαρίστηκαν,  κι  ὅτι,  ἂν  δὲν  χρησιμοποιηθοῦν  ὡς  βρισιές,  δὲν  φαίνονται  καθόλου  ἄσχημες,  φαίνεται  ἀνάγλυφα  καὶ  σήμερα. ἀπὸ  τὴν  οἰκογένεια  τῶν  δέκα  ὁμορρίζων  λέξεων  γαμῶ,  γάμος  (= γαμήσι),  γαμβρὸς  (= γαμιᾶς),  γαμήλιος,  ἔγγαμος,  ἄγαμος,  ἐλευθερογαμία,  κακογαμία,  ἐπιγαμία,  γαμέτης  φαίνονται  ἄσχημες  μόνο    πρώτη  καὶ  μόνο  οἱ  νεοελληνικὲς  ἐξελικτικὲς  μορφὲς  τῶν  δύο  ἑπομένων,  ἐνῷ  φαίνονται  σεμνὲς  καὶ  λέγονται  ἄφοβα  καὶ  χωρὶς  κακοὺς  συνειρμοὺς  οἱ  ἄλλες  ἐννιά˙  οἱ  πρῶτες  ἐπειδὴ  χρησιμοποιήθηκαν  ὡς  βρισιὲς    βρομόλογα,  οἱ  δεύτερες  ἐπειδὴ  δὲν  χρησιμοποιήθηκαν.  καὶ  ἀντιστρόφως  στὴν  ἐποχή  μας,  κάθε  λίγα  χρόνια  μαγαρίζονται  καὶ  μερικὲς  ἀκόμη  λέξεις.  σιγὰ  σιγὰ  δὲν  θὰ μποροῦμε  νὰ  ποῦμε  ἀφύλακτα  τὶς  λέξεις  πηδῶ  κάνω  βάζω  παίρνω  χύνω  χώνω  τόση  καὶ  ἄλλες˙  τόσο  ποὺ  μερικοὶ  δίπλα  σὲ  μιὰ  τέτοια  λέξι  βάζουν  συνεχῶς  τὴν  παρενθετικὴ  φράσι  ΄΄μὲ  συγχωρῇς΄΄    ΄΄μετὰ  συγχωρήσεως΄΄,  χειροτερεύοντας  τὴν  κατάστασι.  μπορεῖ  ν̉  ἀκούσῃς  νὰ  λένε˙  ΄΄Πῆρα  —μὲ  συγχωρῇς—  τὸ  γαϊδούρι,  —μὲ  συγχωρῇς—  τὸ  καβαλίκεψα,  πῆρα  μιὰ  βέργα  —μὲ  συγχωρῇς—  τόση,  τοῦ  δίνω  μιὰ  —μὲ  συγχωρῇς—  στὰ  πισινά,  καὶ τρέχω΄΄.  ἕνας  κάποτε  μοῦ  εἶπε˙  ΄΄Ὁ  γιός  μου  εἶναι  —μὲ  συγχωρῇς—  παντρεμένος΄΄.  κι  ἐγὼ  τοῦ  εἶπα˙  ΄΄Γιατί  τὸ  λὲς  ἔτσι,  καὶ  δὲν  λές˙  ‹Ὁ —μὲ  συγχωρῇς—  γιός  μου  εἶναι  παντρεμένος›;΄΄.  καὶ  θύμωσε. 

      βρισιὰ  τῶν  καιρῶν  μας  εἶναι  πολὺ  ἄσχημο  πρᾶγμα  καὶ  βαρὺ  ἁμάρτημα˙  εἶναι  εἰδωλολατρικῆς  προελεύσεως,  ἐννοεῖται  σὰν  παράνομη  σεξουαλικὴ  πρᾶξι,  καὶ  ὑπονοεῖ  βιασμὸ    καὶ  ἀφύσικες  διαστροφές˙  λερώνει  δὲ  ἀθῷες  λέξεις.    μιὰ  ἀπὸ  τὶς  τρεῖς  αἰτίες,  γιὰ  τὶς  ὁποῖες    θεὸς  ἔδιωξε  ὡς  ἀπόβλητο  καὶ  καταδίκασε  αἰωνίως  τὸν  ἐκλεκτό  του  καὶ  χριστό του  Σαούλ,    τρίτη  ποὺ  ἦταν    σταγόνα  μὲ  τὴν  ὁποία  ξεχείλισε  τὸ  ποτήρι  τῆς  ὀργῆς  τοῦ  Κυρίου,  ἦταν  ὅτι    Σαοὺλ  κακόμαθε  ἀπὸ  τοὺς  εἰδωλολάτρες  Ἀμαληκῖτες  καὶ  Φιλισταίους  νὰ  χρησιμοποιῇ  τὶς  σεξουαλικὲς  λέξεις  σὰ  βρισιὲς  καὶ  πήγαινε  νὰ  εἰσαγάγῃ  τὴ  μόδα  αὐτὴ  καὶ  στὸν  ἀθῷο  Ἰσραὴλ  ποὺ  ἀγνοοῦσε  μιὰ  τέτοια  συνήθεια.  ἔβρισε  τὸ  γιό  του  ΄΄... τὴ  μάνα  του΄΄  ΄  Βα  20, 30),  κι  ἔστησε  γιὰ  τρόπαιο  νίκης  ἕνα  ΄΄χέρι΄΄  μὲ  πρόστυχη  χειρονομία  προσβλητικὴ  γιὰ  τοὺς  ἡττημένους  ΄ Βα  15, 12).  ὅσο  δὲ γιὰ  τὴν  πρώτη  ἀπὸ  τὶς  δέκα  προειρημένες  ὁμόρριζες  λέξεις  τοῦ  γάμου,  τὸ  ῥῆμα  γαμῶ,  ὅτι  στὴ  Βίβλο  σημαίνει  ὅ,τι  ἀκριβῶς  καὶ  σήμερα,  φαίνεται  ἀπὸ  τὸ  ὅτι  καὶ  πρὶν  καὶ  μετὰ  ἀπὸ  τὴ  χρῆσι  της  στὴ  Βίβλο  συναντᾶται  μὲ  τὴ  σημερινὴ  σημασία.  πέντε  αἰῶνες  πρὶν  ἀπὸ  τὸ  Χριστὸ  στὸν  Εὐριπίδη  (Κύκλ.,  181˙  Τρῳ.,  36)  καὶ  δυὸ  αἰῶνες  ἔπειτα  στὸ  Λουκιανὸ  (Ὄνος,  32)  λέγεται  μ̉  αὐτὴ  τὴ  σημασία˙  ἄρα  οὔτε  ἐνδιαμέσως  εἶχε  ἀλλάξει  σημασία.  ἁπλῶς  στὴν  περιοχὴ  καὶ  στὴν  ἐποχὴ  τοῦ  Χριστοῦ  δὲν  εἶχε  λερωθῆ  ἀπὸ  τὴ  χρῆσι  της  ὡς  βρισιᾶς    εὐτραπέλου.  πρέπει  λοιπὸν  νὰ  ἔχουμε  ὑπ̉  ὄψι  μας  κι  αὐτό,  ὅταν  ἑρμηνεύουμε  τὶς  ΄΄ἀθυρόστομες΄΄  ἐκφράσεις  τῆς  Βίβλου.  δὲν  ἦταν  ἀθυρόστομες  τότε,  ἀλλὰ  μόνο  τώρα.  αἰσχρὰ  εἶναι  τὰ  νοήματα,  δηλαδὴ    σκοπός  τους  καὶ    στόχος  τους˙  ὄχι  οἱ  λέξεις.

 

  Μελέτες 10 (2010)